Díaz e Días

Eu ouvín a miña primeira lección sobre a orixe das palabras en 6º de Bacharelato nunha clase de Lengua e Literatura Española que impartía o Director, un salmantino, catedrático de Lengua Española, casado coa catedrática de Física e Química, navarra, que seguramente foi a impulsora do frontón navarro e cuberto onde xoguei os sete anos do instituto á pelota vasca.

Ben, nese curso no que estaba Vicente Araguas e outros lingüistas o Director dicíame que debía ir por Letras porque chegaría a ser facilmente catedrático de Instituto (naquel momento moitisimo máis prestixiado que nas actualidades seguintes) de Lengua, supoño. Fíxenlle caso e o fun de Ciencias. Xa daquela estaba en contra da valoración Ciencias/Letras en España e en Galicia, en particular e o meu particular obxectivo era cambiar esa situación. Demasiado ambiciosa para a miña capacidade, desde logo. Algo fixen, pero... polo menos entenderedes mellor o do día da Ciencia en Galego e Igaciencia.

Ese mesmo ano tamén fun premiado, nun acto no salón, con todo o instituto presente, con libros: Galicia (Guía espiritual dunha Terra) de José Mª Castroviejo e libros de Arte (Picasso, Matisse, Miró,...). Agora entenderedes mellor novacarta.eu e galega.org.

Ben, pois a historia é que o director fíxome unha explicación -especial para min, pensei- da orixe da palabra Díaz. De fillo de Diego, pasando por didaci, fixo unha serie de pasos  co símbolo > que vin por primeira vez nese contexto.

Todo isto para explicar o sacrilexio que vou facer nesta entrada. Opinar que ese profesor meu estaba errado e Díaz é celta por millo ou cereal.

Vexamos as 49 entradas do listado de toponimia

Aparentemente hai varios tipos de Díaz, coma o moi evidente Rúa Alcalde Gerardo Díaz ou Xan Díaz no que é un apelido, sen discusión, pero Vilardíaz, Ponte do Muíño de Díaz, son ambiguos, e máis claros A Leira Grande de Díaz, O Rego de Díaz, Muíño de Díaz, A Horta de Díaz cabe perfectamente ser substituído o Díaz por millo ou cereal.

Porque millo ou cereal?

Diaz non existe en celta, ten z. Imos substituír z por s. Dias. Miramos no dicionario

dias1, f. (gs. déise, npl. ~a, gpl. ~). 1. Ear of corn. ~ chruithneachta, eorna, ear of wheat, of barley. ~ seagail, head of rye. 2. Bot: Spike.