A incrible historia de Nabás e as lendas universais e milenarias da morte dos vellos en época de fame

Foi onte en Chandebrito, o excelente e notable grupo de Espeleoloxía de Vigo levábanos a un grupo, organizado pola Asociación Roxín Roxal, a visitar petroglifos, un muíño e un castro da parroquia. Subir andando ao castro non era moi doado para min, despois de estar desentrenado de catro meses sen case andar por unha fisura no peroné.

Asi que levaronme en coche ata preto do castro. Mentres esperabamos ao coche falaba con Benedicto sobre como levaba indo á festa celta de Ortigueira moitos anos e eu faleille de Celtia (desta web) e como Bia era unha palabra celta que en Irlanda significa alimentos e aquí incorpórase a moitos nomes dos ríos (Ibia, Nabia, Avia, Gubia, Xubia,....). Dixome, pero Nabia era unha deusa na época romana. Hai aras co seu nome.

-Si, o cal non quere dicir ca orixe da palabra non sexan os alimentos que traen os ríos. Coma a deusa Ceres, a deusa Fortuna, ...

-Pois eu sospeito que Nabia de Vigo vén de Nabás.

-Nabás pode traducirse en celta por Na bás, da morte.

-Nabás é un lugar da parroquia de Priegue. Contoume un veciño de aquí que era o lugar onde os fillos levaban aos vellos pais para que morresen alí, en Nabás. Pero que un deles deuse conta que o mesmo que facía ao seu pai, farianlle a el e, despois de levalo, foino buscar e trouxo á casa.

Hoxe lin noticias e documentos que abranguen todo o mundo, nos que esa historia con manta e media manta por medio é practicamente universal da que fala, xa hai moitos anos, Marvín Harris como sistema de regulamento da poboación (dos infanticidios e máis concretamente dos infanticios das mulleres, porque so elas poden dar fillos e dos senicidios, que ainda que menos efectivos, si solucionan unha fame temporal, un momento de fame)

Harris, Marvin (y E. B. Ross). “La regulación de la población entre los primeros recolectores humanos”, en Muerte, sexo y fecundidad: La regulación demográfica en las sociedades preindustriales y en desarrollo. Alianza Editorial. Madrid 1991

Isto agora mesmo esta matizado porque os vellos aportan algo novo-os subsidios ou xubilacións, como conta Lisón:

La muerte de los ancianos sin conocimiento del médico ha sido lo normal, hasta muy recientemente y todavía se dan casos. Las respuestas que han dado los médicos a mis preguntas han sido tajantes: valgan dos ejemplos representativos: “hasta que comenzaron a cobrar el subsidio, los de sesenta años arriba morían siempre sin avisarme”. “hace unos doce años murieron tres ancianos sin que me llamaran. Eran pobres y los tenían arrinconados.
Desde que cobran el subsidio me llaman más”. El “vello” ya no es inútil en la casa. Un anciano me decía y la frase es también muy representativa: “sólo me queda morir, soy inútil en la casa y una carga para todos”

Que ten que ver isto con Celtia? A verdade que moito. Resulta que o nome celta do lugar acae perfectamente coa lenda milenaria de abandono dos vellos: Nabás é Da morte, o lugar no que se levan a morrer aos vellos, dos miles de nomes posibles, ten ese acaido perfectamente á lenda co acompaña.

No artigo Levar os vellos ao monte. El senicidio en la mitología gallega de Rafael Quintía que podedes atopar na rede non figura nin unha soa vez Nabás e si moitos lugares latinizados coma Pico dos vellos e outros que podedes ler alí. O impresionante é ver os 173 de lugares que existen en Galicia coma Nabás (sen ter en conta que faltan moitos concellos por rexistrar).

Ademais de algún Navás mais.

As impresionantes esculturas de Dublín sobre a época de fame irlandesa do século XIX poden explicar perfectamente que eses costumes, que hoxe consideramos xustamente bárbaros, existisen na idade de cazadores recolectores galega, e fose tan ampla como implican tantos lugares Nabás por concello en Galicia e tiñan a funcionalidade de aviso: se pasas por un sitio chamado Nabás e ves a uns vellos famentos alí, non os atendas porque foi a súa propia familia quen os desafiuzou.