O extraño caso de Gondo en Gondomar

Submitted by admin on Tue, 06/26/2018 - 10:57

Está totalmente asentado na bibliografía e na crenza popular que Gondomar é de orixe xermánica, dun señor Gundemaro que posuía ali terras, ou algo así.  Seguindo a lei, xa moi recorrida nesta web, de como pindirico vén de Píndaro. Ata a páxina do concello de Gondomar o conta

https://concellodegondomar.gal/es/13-historia di que

"A orixe de Gondomar estaría relacionada coa presenza dun asentamento xermánico ao mando dun xefe chamado Gundemaro. "

Pero Gondo non é Gunde, similar, pero nada que ver. Nin maro é mar. Ídem.

Ademais resulta que en Galicia temos Gondos a esgalla e ningún Gunde... Temos Abegondo, Mabegondo e Bergondo, por exemplo.  O que significan estes nomes dos concellos galegos con Gondo a verdade é que me levou un ano deducilo. Non está claro como chegar a saber que significan Abegondo, Mabegondo, Bergondo, e Gondomar en celta galego. A verdade que a solución dista moito da fachenda de ser xermánico e fala das mulleres galegas, posiblemente embarazadas. Neste momento de decaemento da poboación galega vennos moi ben lembrar que os nosos antergos celebraban co nome do lugar o próximo nacemento dun fillo.  Celebraban á muller que ía ter un fillo.

Agora teño que darlle o pésame a Méndez Ferrín que esta temporada repetiu nos seus artigos da Opinión de Coruña, moi interesantes, sen dúbida, que Gondomar é xermánico. Ademais doutras localidades que eu non creo que teñan nada que ver co xermánico. É verdade, e eu non o dubido, que 30.000 soldados suevos entraron en Galicia, León, Asturias e norte de Portugal dominando a Gallaecia durante cento e pico de anos. O primeiro reino europeo. De acordo, e a expléndida exposición de Ourense contóunolo. Outro dos records dos galegos.

En contra desta idea, está a idea que contarei noutra páxina, de que as invasións nun lugar moi poboado case non deixan trazas (en contra do que nos ensinaron en Historia, viñan os godos e desaparecían os celtíberos previos..., viñan os árabes e xa non quedaban cristiáns en Al-Ándalus...). É posible que as trazas culturais deixadas sexan máis profundas e incluso a identificación, a Suevia, o querer ser xermánico, a fachenda de selo, sexa moi importante. As trazas étnicas, moi pequenas.

Quero contar, sen embargo, que o artigo de Méndez Ferrín en La opinión descubrindo como Menéndez Pidal retorce a Historia para descubrir que somos español, español, español.... desde o paleolítico resultoume moi interesante. Eu penso que, probablemente, estas pequenas perlas da orixe celta da toponimia galega non están contadas e deducidas hai cen anos xa pola influenza de Menéndez Pidal e o seu intento de facer unha España centralizada, na que as persoas da periferia non teñen historia propia, nin ata 2 linguas propias, no caso dos galegos, nin son relevantes na Historia de  España porque o único relevante son os Reis Católicos e o Imperio, centrado en Madrid, claro.

En fin, en vez de ver a diversidade como unha riqueza, tratóusenos de ensinar que a riqueza é a uniformidade.

Vexamos cantos gondo rexistrados hai, ademais dos citados, demostrando que Gondo, así, tal cal, sen Gunde ningún, está na nosa cultura

topo
TOPONIMO TIPOLOXIA CONCELLO
A Chousa de Gondollín Terreo mixto MELIDE
Centro Social de Gondollín Edificio público (colexio, hospital…) MELIDE
Cruceiro de Gondollín Cruceiro / Cruz / Peto de ánimas MELIDE
Gondollín Aldea MELIDE
Igrexa de Gondollín Edificios relixioso (igrexa, capela, ermida...) MELIDE
O Agro de Gondollín Terreo mixto MELIDE
O Monte de Gondollín Monte / Outeiro MELIDE
Gondomil Aldea PONTECESO
Muíño de Gondomil Muíño / Batán / Folón PONTECESO
Pista de Gondomil á Ermida Pista PONTECESO
Gondomar Labradío ROIS
Igrexa de Beigondo Edificios relixioso (igrexa, capela, ermida...) SANTISO
Ponte Beigondo Bosque autóctono (carballeiras, soutos) SANTISO
Gondomar Cultivo PALAS DE REI
Gondomal Cultivo MUÍÑOS
Gondomar Ladeira / Costa QUINTELA DE LEIRADO
Gondomil Labradío CATOIRA
Viñas de Gondomar Viñedo / Froiteiras CATOIRA
A Lovada de Gondomar Canle artificial GONDOMAR
Pazo de Gondomar Pazo / Casa Grande GONDOMAR
 
NOME CONCELLO NOME PARROQUIA NOME LUGAR
MELIDE Gondollín (San Martiño) Gondollín
NOIA Argalo (Santa María) Bergondo
PONTECESO Corme Aldea (Santo Adrán) Gondomil
ANTAS DE ULLA Olveda (Santa María) Gondoriz
ESTRADA, A San Xiao de Vea (San Xiao) Gondomar de Abaixo
ESTRADA, A San Xiao de Vea (San Xiao) Gondomar de Arriba
GONDOMAR Gondomar (San Bieito) Gondomar
LALÍN Vilatuxe (San Lourenzo) Gondoriz Grande
LALÍN Vilatuxe (San Lourenzo) Gondoriz Pequeno
VILA DE CRUCES Oirós (Santa María) Gondorón