Vilar de Donas

Segundo a RAG

don, dona

Tratamento de respecto que precede aos nomes de pía de home ou de muller. OBSERVACIÓNS: A abreviatura desta palabra é D. para o masculino e D.ª para o feminino Estiven falando con don Carlos. A mestra chámase dona María. CONFRÓNTESE señor, señora

substantivo feminino

2 Dama, señora, muller, nun trato respectuoso. Veu unha dona que quería falar con vostede. Miñas donas, meus señores.

3 A muller casada, en relación co marido. Presentoume a súa dona. SINÓNIMOS esposa, muller, señora

4 Ser fantástico da mitoloxía popular galega que habitaban nos ríos e nas fontes. As donas peiteábanse con peites de ouro.

Segundo o gaélico

dona1, a3. 1. Unfortunate, unlucky.  2. Bad.

donas, m. (gs. -ais). Ill-luck, misfortune; affliction, misery; deuce, mischief.

En primeiro lugar en gaélico o plural non se forma engadíndolle un s. Dona e donas son semanticamente distintas.

dona1, a3. 1. desafortunado, mala sorte. 2. Malo Dentro de Celtia apareceunos en Maradona, herba dona ou pontedona, ao menos.

Donas=A desgraza, m. (Gs. Es). A mala sorte, desgraza; a aflición, miseria; trasnada

A guía hoxe contábanos os múltiples intentos de facer aparecer donas nun mosteiro de homes e non de mulleres. En facer aparecer donas contando as donas dos cabaleiros enterrados. O outro guía facía aparecer donas nas 2 fillas dun dos personaxes relacionados coa igrexa.

É dicir, non parece que houbese nunca donas relacionadas coa igrexa e si ser un lugar de enterramento de cabaleiros ou guerreiros celtas que tiveron mala sorte, que tiveron unha desgraza, acaso os mellores? A tradición continúa na idade media enterrando a cabaleiros da orde de Santiago que tiveron a desgraza de morrer (habería que comprobar como).

Non o contei antes porque hai dous anos conteillo a un amigo e case me pega... Via donas por todos os lados habitando a Igrexa. Polo que eu cheguei a crer que había monxas alí. O punto de vista da guía reafirmoume a declarar este significado celta que resolve o misterio do "sinsentido" do nome. Ademais de suxerir que os heroes tiñan enterramentos en lugares especiais, pero só o nome, realmente, o suxire.

A nova versión de Vilar de donas en novacarta terá moitas fotos dos enterramentos. E máis fotos, dentro duns días.

Por certo que o significado 4 da RAG unido ao significado gaélico parece indicar que  as donas4 traían a desgraza. Habería que escoitar ou ler un conto sobre donas4.

Hai 49 donas no listada da toponimia. Que ou ben se refiren a donas 4. Ou ben non informan de nada. A metade da poboación son donas así non é extraño que estivesen por todos os lados. Se tivese sentido, se fose interesante telo en conta, deberían ser non 49, senón 4900 exemplos.

TOPONIMO	CONCELLO	PARROQUIA
A Casa das Donas	BANDE	Calvos (Santiago)
A Casa das Donas	BANDE	Os Baños (San Xoán)
A Casa das Donas	CERVO	Castelo (San Xiao)
A Cavada da Fonte das Donas	MOAÑA	Domaio (San Pedro)
A Fonte das Donas	GUDIÑA (A)	Barxa (San Xoán)
A Fonte das Donas	MUÍÑOS	Porqueirós (Santo André)
A Fonte das Donas	PONTENOVA (A)	Vilaboa (San Xulián)
A Pena das Donas	RIOTORTO	Santa Marta de Meilán (Santa Marta)
A Peza das Donas	CERVO	Castelo (San Xiao)
A Veiga dos Cardonas	VIGO	Cíes
As Bouzadonas	PORTO DO SON	San Pedro de Muro (San Pedro)
As Donas	BANDE	Corvelle (Santa María)
As Donas	CAMBRE	Cecebre (San Salvador)
As Donas	CASTROVERDE	Barredo (San Xoán)
As Donas	CERVO	Castelo (San Xiao)
As Donas	PÁRAMO (O)	Friolfe (San Xoán)
As Donas	PINO (O)	Pastor (San Lourenzo)
As Donas	POL	Fraialde (Santa María)
As Donas	PONTECESO	Tella (Santo Eleuterio)
As Donas	PONTENOVA (A)	Conforto (Santa María)
As Donas	QUINTELA DE LEIRADO	Mociños (Santa María)
As Donas	RIÓS	Rubiós (San Pedro)
As Donas	VEIGA (A)	Prada (Santo André)
As Donas	VIGO	Coruxo (San Salvador)
As Fontes das Donas	CERDEDO	Cerdedo (San Xoán)
Camiño da Auga das Donas	TEIXEIRA (A)	Boazo (Santa María)
Camiño das Donas	CASTROVERDE	Barredo (San Xoán)
Canella das Donas	BANDE	Corvelle (Santa María)
Casadonas	SAVIÑAO, O	Licín (Santalla)
Chao das Donas	BOLO, O	Xava (San Salvador)
Cruceiro de Donas	BOQUEIXÓN	Donas (San Pedro)
Donas	BOQUEIXÓN	Donas (San Pedro)
Donas, As	CERVO	Castelo (San Xiao)
Donas, As	FRIOL	Vilalvite (San Pedro)
Fonte das Donas	PONTENOVA (A)	Vilaboa (San Xulián)
Fonte de Donas	BOQUEIXÓN	Donas (San Pedro)
Igrexa de Vilar de Donas	PALAS DE REI	Vilar de Donas (San Salvador)
Monte de Vilar Donas	PALAS DE REI	Vilar de Donas (San Salvador)
O Castelo das Donas	LOBIOS	Río Caldo (Santa María)
O Cavorco das Donas	VEIGA (A)	Prada (Santo André)
O Outeiro das Donas	PARADA DE SIL	As Paradellas (Santa María)
O Porto das Donas	TABOADA	Piñeira (Santa María)
O Río das Donas	ALFOZ	As Oiras (San Mamede)
O Val das Donas	TOÉN	Xestosa (Santa María)
Os Prados das Donas	CERVO	Castelo (San Xiao)
Outeiro de Donas	ANTAS DE ULLA	Casa de Naia (Santa María)
Río das Donas	ALFOZ	Oiras, As (San Mamede)
Vilar de Donas	PALAS DE REI	Vilar de Donas (San Salvador)
Vilardonas	RIBAS DE SIL	Ribas de Sil (San Clodio)

Outeiro das desgrazas, río das desgrazas, castelo das desgrazas conta unha información interesante para o oínte porque parece que neses lugares acaeceron desgrazas das que podes tirar conclusións e non achegarte a eses lugares. Se son mulleres o castelo das mulleres é unha curiosidade irrelevante, sen interese ningún.

Ainda máis, Vilar das Donas sería gramaticalmente correcto se fosen mulleres e, en cambio, Vilar de Donas é gramaticalmente correcto se se traduce por Vilar da Desgraza.