Hai un exemplo moi famoso de trasposición (máis que tradución) na época de Franco da localidade de Niño da Aguia (un fermoso e clarísimo descritor do lugar, "el nido del Águila") ao castelán como "El Niño de la Guía". Nun vemos un fermosos monte cunha aguia no cume e noutro vemos un neno "que guía".
Celtia.org é unha especie de libro de problemas. Recomendamos para aprender ir a visitar as páxinas de https://www.progael.com como a de https://www.progael.com/gl/tematicos/ver/21 ademais de aprender que as cousas son como son -celtas- nunha magnitude inimaxinable e moi doumentada, serven para despois aprender a resolver os problemas que propoñemos.
Os recomendamos. Le un artigo de celtia.org e tres deles...
Unha das características do celta é a reconfirmación. O que afirmamos parece que ten que ser confirmado polo interlocutor, ademais volvendo a repetir parte da frase, o noso ¿nonsí?
Fagamos o experimento mental seguinte (estilo Einstein):
Imaxina un lugar onde é posible ver moitas lúas.
Unha vez solucionado o experimento mental, busca nese tipo de lugares que adiviñache onde se describe así en lingua celta galega. É dicir a descrición, en celta, axústase perfectamente a realidade dun lugar (aínda que sexa de forma poética). Que máis proba cómpre?
Cando paso -con certa frecuencia- por esa estrada o letreiro me canta "... deus da morte"; chega un momento en que entendes os letreiros perfectamente.
Pese a que a visión culta da lectura celta de Galicia fala de deuses e as súas historias míticas, tales constuctos non existen na fala celta galega -na que non pervive- nin Epona, nin Lug (ben, si, en Lugo e no apelido Lugrís, pese aos Lucus interpostos ), nin ningún outro.
Aquí unha representación utilizando unha versión miña da curva de Hilbert do deus da morte. A quen se referirían?...
Non vou dicir que a xente en Galicia use a frase Sheela na Gig. Non, hai que ir a novacarta.eu para saber o que é esa frase e ver (de momento) 2 exemplos en igrexas galegas. Non sabemos se as chamaban así, pero facían o que centos de igrexas de toda Europa, sobre todo nos países celtas, representalas. O noso patrimonio cultural celta tamén é escultórico.
Acabamos de pasar unhas tormentas en ondas mariñas xigantes que dán a razón aos celtas galegos cando nomean o cabo Ortegal :
A explicación (de vez en cando hai que facelo) está en novacarta.eu
Como exemplo e reafirmación do dito un dos portos máis escangallados polas últimas tormentas foi o de Cariño.
Ao menos dúas vilas galegas perden as barbas en celta galego. Había competencia sobre quen se afeitaba máis e mellor? O que si que as barbas aparecen en moitas vilas no celta galego. Noutras vilas anuncian, ao revés, que alí hai boas barbas ou que son pequenas (refírense a un tema arroxadizo? Son máis homes se tiñan máis barbas? Ou máis romanizados se non as teñen?). A verdade é que non o sabemos...
Outra localidade galega fai, na lingua celta galega, unha publicidade imperativa "Vén acó!". É certo, a publicidade funciona en segundo que casos.
Probablemente acompañado de frases como "para mercar os mellores cabalos", "para comer o mellor polbo", etc. Como se ve a competencia entre festas, entre vilas, entre mercados, é xa moi antiga. Queremos atraer aos veciños as nosas actividades.
Outro exemplo de autopropaganda nos nomes celtas das vilas galegas é aquí hai pan. Sinala urbi et orbe que se queres mercar pan non tes máis que ir ata ese lugar. Alí producen pan. Non sabelo é de país inculto. Unha parte da cultura desa vila está asoballada, como a de todo o país por non ter os rudimentos de ler celta galego.
Que dicir se a vila anuncia pan quente! Un irlandés diríao exactamente igual (comprobeino).
Ah!, falta a pregunta, onde están esas localidades?