Hai uns días, na parroquia de Neiro na Fonsagrada celebraban as festas dun monxe siciliano chamado el Negro. Como se di Negro en italiano?

Pois Nero. Di o Progreso que ninguén, na parroquia, sabe explicar porque se celebra a ese santo.

Tampouco teñen ningunha hipótese sobre Neiro, pero, polo que se ve algún botouse a adiviñar que Neiro era unha galeguización do nome italiano do Santo e, polo tanto, debían celebralo nomeando á parroquia así. E celebrando a súa festividade. Iso é o único que liga a Sicilia coa Fonsagrada.

Hai varias Naia en Galicia e varias en Portugal:

A Galipedia informa que:

O topónimo galego Naia pode referirse a:

Estes días está de moda o nome de muller Leire, sobre todo por Leire Díez. O nome Leire vén do Mosteiro de Leire, en Navarra. Un mosteiro que está nas raíces do Reino de Navarra. A wikipedia española afirma na toponima que:

póla [ɔ] substantivo feminino Cada unha das prolongacións que nacen do toro das árbores ou do talo das plantas e arbustos nas que abrochan, polo xeral, as follas, flores e froitos. Na póla do castiñeiro hai un enxame de abellas. SINÓNIMOS galla, rama,

Bois é o plural de boi en galego. En gaélico escocés bois, (AF), s. Wild cattle. Gando salvaxe. Un gando salvaxe de vacas e bois chamouse bois. Co tempo asígnase aos machos, as vacas eran bo, o gando salvaxe pasa a ser doméstico. E o perplexo latinista medieval entende que bois é plural, polo que o singular era boi. Isa é toda a historia da palabra.

Sigue a estar na zona de León preto da ou na cordilleira Cantábrica. Pero a evolución celta-galega ou romance antigo-castelán é moi curiosa:

O patrón sería o corno galego convertido en cuerno castelán en Castela. O o latino convírtese en ue en castelán. Neste caso, o o celta porque cona é unha palabra prefixo celta:

Caín é Caín de Valdeón.  Valdeón é o topónimo guía do Río Cares por moitos km: Mirador de Valdeón, Soto de Valdeón,  Santa Marina de Valdeón, Los Llanos de Valdeón,  Posada de Valdeón, Cordiñares de Valdeón, Via Ferrata de Valdeón,... Vía indica que estamos nunha ruta sinxela seguindo o Cares e Los Llanos indica que é o único val da zona, todos os demais Valdeón indican o camiño Bal de monte.

Este camiño non está no monte, senón máis abaixo, nunha zona máis chaira e con camiños razoables, "humanos", non de alpinistas.

National Geographic sinala a Caín coma a orixe da reconquista, di o Diario de León.

Vexamos se o podemos traducir:  cain = caoin2.  e caoin2 é:

Preto de Xuño está Laranga (ver o mapa da entrada anterior). Case é igual a Aranga, explicada hai anos, na que Arán é  arán, m. (gs. -áin). 1. Bread. Pan. Nesa hipótese, Laranga=La+arán+ga, Pan do día aquí. Ainda que non lembro ver moito cereal pola zona. Así que outra solución pode ser larán+ga onde larán = lorán.

Imos aproveitar que acabo de explicar o ñ de Aguiño, para explicar que pasa en Xuño (Porto do Son), pero tamén preto de Aguiño. A X non existe en celta, así que supoñemos S e entón buscamos a palabra celta Súnn

Pero súnn : súigh. E súigh é